خاویار ایران در دنیا بسیار مورد اقبال و توجه بوده و از مهمترین صادرات غیر نفتی ایران به شمار می اید.خواص بسیار زیاد این الماس سیاه سبب شده امروزه مردم سراسر دنیا بسیار بیشتراز گذشته این ماده شگفت انگیز را در سبد غذایی خود قراردهند.واز انجایی که قیمت این محصول بسیار بالاست غذایی لوکس محسوب می شود. در کشور ما ایران به دلیل قیمت بسیار بالای خاویار توسط عموم مردم مورد استفاده چندانی قرار نمی گیرد لذا شر کتهای تولیدی خاویار و پخش خاویار این ماده گرانبها را بصورت خاویار صد گرمی نیز عرضه میکنند.
از خاویار چه می دانید؟
خاویار تخم ماهیان خاویاری و از گرانترین خوراکیهای جهان است. دریای خزر به عنوان بزرگترین منبع ماهیان خاویاری در جهان، بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان را تأمین میکند. فیلماهی، تاسماهی روسی یا چالباش، تاسماهی ایرانی یا قرهبرون، ماهی شیپ و ماهی ازونبرون یا سوروگا، گونههای اصلی ماهیان خاویاری دریای خزر هستند. خاویار خود به تنهایی اشرافیترین صبحانه جهان محسوب میگردد. بسیاری آن را به شکل خام یا همراه با زرده تخم مرغ یا خرده پیاز میل میکنند و گروهی نیز به اندازه نوک قاشقی از آن را همراه با سبزیجات معطر یا قطعه کوچکی از نان و کره میخورند. بعضی علاقمندان خاویار، آن را سرد و با یک قاشق کوچک و بدون نان میل میکنند. برخی بوی تند ماهی مانند آن و طعم شورش را بسیار دوست میدارند هرچند طعم و بوی خاویار ممکن است برای بسیاری اصلاً خوشایند نباشد. همانگونه که خاویار سیاه در ایران و جنوب روسیه شناخته شدهتر است، خاویار سرخ در سیبری و خاور دور طرفداران بیشتری دارد. گرچه خاویار سرخ از خاویار سیاه ارزانتر است اما طعم و ارزش غذایی آن دست کمی از خاویار سیاه ندارد. خاویار سرخ یا سیاه را میتوان در تمامی فروشگاههای مواد غذایی روسیه خریداری کرد. در اغذیه فروشیها چند دانه خاویار سرخ بر روی برشی از نان با یک برگ جعفری سرو میشود. خاویار یک ماده غذایی پر انرژی است که طعم و بویی بسیار خوشایند دارد. بهطور عمده پروتئین موجود در خاویار متشکل از اسیدهای آمینه آرزین، هیستامین، ایزولوسین، لیزین و میتونین است. چربی موجود در خاویار نیز به دو دسته عمده تقسیم میشود که عبارتاند از «۲۵ درصد کلسترول» و «۷۵ درصد لستین». مصرف خاویار از ابتلا به بیماری افسردگی و بیماریهای قلبی عروقی پیشگیری میکند، چرا که در خاویار غلظت اسیدهای چرب از نوع امگا۳ بسیار بالاست. بعلاوه خاویار غنی از ترکیبی به نام “Ctacosand” است که نوعی الکل چرب با زنجیره بلند است و در بدن به اسیدهای چرب تبدیل میشود. این اسیدهای چرب به دست آمده در سنتز میلین (پوشش سلول عصبی) نقش به سزایی ایفا میکند. به همین دلیل مصرف خاویار در سلامت سلولهای عصبی بسیار مؤثر است. در کشورهایی که ماهی و خاویار در عادات غذایی مردم جایگاه ویژهای دارد، میزان ابتلا به افسردگی بسیار کمتر از دیگر کشورهاست. وجود اسیدهای چرب «امگا۳» درخاویار مانع از افزایش کلسترول خون و به دنبال آن باعث پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی میشود. بعلاوه مصرف خاویار در پیشگیری از ابتلا به بیماریهای آرتریت روماتوئید (التهاب مفاصل)، بیماریهای دستگاه گوارش و بعضی از انواع سرطان بسیار مؤثر است. خاویار از نظر عنصر آهن نیز غنی است و به همین دلیل مصرف آن در افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن نیز توصیه میشود.[۲] استفاده از خاویار خصوصا خاویار ارگانیک که عاری از سموم، مواد شیمیایی و آفت کشها باشد، در زنان باردار باعث افزایش رشد مغز، چشم و هوش جنین میشود.[نیازمند منبع] ضمن اینکه در ورزشکاران موجب افزایش عضلات و بهبود گردش خون در بدن میشود. خاویار به بیماران تحت شیمی درمانی توصیه میشود چراکه موجب افزایش قوای جسمی میشود. [نیازمند منبع]
کیفیت انواع ماهی خاویار
قره برون یا تاسماهی ایران ( آسترا ) یا Acipenser Persicus: قره برون یا تاسماهی از انواع ماهیان خاویاری یا استورژون دریای خزر است که در حال حاضر گونهای مستقل محسوب میشود اما پیشتر آن را زیر گونه ای از ماهی روس میدانستند. قرهبرون به ترکی به معنای «بینی سیاه» است که خاویار آن به نام آسترا از رتبه دوم ارزش بر خوردار است. در حال حاضر به واسطه تکثیر مصنوعی از دیدگاه تعدد از گونه روس پیشی گرفتهاست از گونه روسی بزرگتر میباشد و کیفیت خاویاری برتر از وی را نیز دارا میباشد. از نظر ظاهری تا حدی شبیه به هم میباشند، گرچه رنگی تیرهتر همراه با رنگدانههای سفید رنگ که تا بینی وی ادامه پیدا کرده وی را از نظر ظاهری از تاس ماهی روس جدا میکند، طولی معادل ۱ متر تا بیش از ۲ متر که در فاصله ۱۲ تا ۱۴ سالگی بالغ میگردد. خاویار آسترا ی ایرانی خاویار قره برون نسبت به دو مورد دیگر تنوع رنگی بیشتری دارد، و طیف رنگی آن از خاکستری تیره تا روشن و در موارد نادری، رنگ طلایی را در برمی گیرد. خاویار آسترا ی ایرانی یا قره برون از جمله مشهورترین و پرطرفدارترین انواع خاویار در جهان می باشد، تنها گونه با طعم خاص فندقی است، از اینرو بسیار متفاوت و کمیاب می باشد. میانگین تولید خاویار این ماهی با افزایش سن بیشتر می شود و مقدار آن بر اساس فصول سال نیز متفاوت است، بطور متوسط از هر تاس ماهی ایرانی حدود 5 تا 4 کیلو خاویار بدست می آید. تاس ماهی روس یا چالباش یا Acipenser GueldenStaedtii: در زمره گونههایی است که در تمام نقاط دریای خزر یافت میشود. و خاویار آن را نیز به اصطلاح طلایی مینامند که از رتبه سوم ارزش بر خوردار است و در فاصله ۱۲ تا ۱۶ سالگی به سن تخم دهی میرسد و بالغ میشود. از طولی معادل ۱ تا ۲ متر بر خوردار است. میانگین خاویاردهی تاس ماهی روسی یا آسترا ی چالباش حدود 5 تا 3 کیلوگرم است خاویار این ماهی نیز تحت نام خاویار آسترا عرضه می شود. ماهی خاویار شیپ یا Acipenser Nudiventris: معمولاً ماهی مهاجری است که به واسطه تخمریزی به سواحل ایران میآید و در رودخانههای آبریز دریای خزر تخمگذاری میکند، از عمری معادل ۳۰ سال بر خوردار است، سبک وزن است و از تعدد کمی هم بهره میبرد. از نقطه نظر ارزش در رتبه چهارم قرار دارد، با طولی بیش از ۱ متر و وزنی سبک، در فاصله ده سالگی تا ۱۴ سالگی بالغ میگردد و به سن تخم دهی میرسد. زمان تخم ریزی این ماهی در ماههای فروردین و اردیبهشت و در دمای آب حدود 10 درجه سانتیگراد است، نرهای این گونه در سن 9-12 سالگی و ماده ها 11تا16 به بلوغ می رسند. میانگین خاویار استحصالی از شیپ حدود 8 تا 4 کیلوگرم است. اوزون برون یا سوروگا (Sevruga) یا Acipenser Stellatus: ماهی اوزون برون (دراکول) کوچکترین ماهی خاویار دریای خزر میباشد. که در ایران به اشتباه کلیه ماهیان خاویاری را به نام وی اوزون برون مینامند. از نقطه نظر کیفی در رتبه آخر قرار دارد چرا که از خاویار ریزتر و ارزانتری بهره میبرد. نام خاویار این ماهی سوروگا می باشد. از نظر تکثیر مصنوعی با مشکلاتی مواجهاست و تعداد آن نیز در شرایط طبیعی رو به کاهش میرود.در ترجمه نام وی بینی دراز است. در فاصله ۸ تا۱۲ سالگی بالغ میشود. قامتی معادل ۱ تا ۱٫۵ متر و وزنی سبکتر در قیاس با دیگر ماهیان این خانواده در دریای خزر دارد.
خواص درمانی ماهی خاویار
1- گوشت ماهیان خاویاری در مقایسه با گوشت سایر ماهیان کیفیت پروتئینی بسیار بالاتری از نظر داشتن اسیدهای آمینه ضروری دارد. اسیدهای آمینه ضروری: اسید گلوتامیک: این ماده به بهبود رشد مغزی کمک کرده و عامل مهمی در جلوگیری از آلزایمر و زوال عقل می باشد. اسید آسپارتیک: به جذب بهتر مواد مغذی کمک کرده و خستگی را کاهش داده و نشاط را افزایش می دهد. آلانین: منبع انرژی مورد نیاز برای فعالیت کبد را فراهم کرده و برای سلامتی کبد ضروری است. لیستین: جریان خون را تسریع کرده و کیفیت خواب را بهبود می بخشد اسیدهای چرب غیر اشباع امگا 3 و امگا 6: -2 گوشت ماهیان خاویاری علاوه بر کیفیت پروتئینی بی نظیرش غنی از اسیدهای چرب غیر اشباع امگا 3 و امگا 6 می باشد. • این اسیدهای چرب در ساخت دیواره سلولی نقش داشته و در محافظت از بدن در برابر بیماری های قلبی و جلوگیری از تصلب شرایین نقش موثری دارند. • این ماهیان 4 تا 6 برابر بیشتر از آزادماهیان (از جمله سالمون و قزل آلا) و چیزی حدود 10 برابر کپور ماهیان دارای اسیدهای چرب EPA و DHA است. 3- گوشت ماهیان خاویاری سرشار از کلاژن بوده که در زیبایی و جوانی پوست خانم ها تاثیر بسیار زیادی دارد. 4- گوشت ماهیان خاویاری دارای مقادیر زیادی کندرویتین سولفات است که این ماده در رشد استخوانها بسیار موثر است. از اینرو مصرف گوشت این ماهی به کاهش درد در استخوانها و مفاصل بدن، خشکی شانه، رماتیسم و پوکی استخوان، ریزش مو و خستگی مزمن مقابله می کند. ویتامین A ویتامین D ویتامین E ویتامین K ویتامین C وتیامین (B1) ریبوفلاوین (B2) نیاسین (B3) کولین (B4) پانتوتنیک اسید (B5) ویتامین B6 فولات (B9) ویتامین B12 و… از جمله ویتامینهای موجود در خاویار می باشند. سیبری (بری) یا Acipenser Baerii: نام این ماهی نیز همانند شیپ، از نام لاتین آن گرفته شده است. برای تولید خاویار به حدودا 4 سال زمان نیاز دارد که از ریزترین انواع خاویار به شمار می آید. خاویار این ماهی در رنگ های خاکستری تیره تا مشکی دیده می شود. این ماهی مربوط به آب های شمال روسیه بوده و به دلیل زمان کم مورد نیاز برای تولید خاویار، برای محیط های پرورشی ایده آل است.
تولید ماهی خاویار با روش سونوگرافی
از آنجا که تمایز جنسی در ماهیان خاویاری قبل از سن بلوغ با استفاده از مشخصات ظاهری و خصوصیات مورفولوژیکی امکان پذیر نمی باشد لذا از روشهای دیگری استفاده می گردد که بر اساس نوع روش کار به سه شکل تهاجمی (خونگیری و بیوپسی)، نیمه تهاجمی(لاپراسکوپی و آندوسکوپی) و غیر تهاجمی( اولتراسونوگرافی) تقسیم بندی می گردد. امروزه از روشهای تهاجمی نظیر جراحی به دلیل وارد آمدن استرس و فشار شدید به ماهی اجتناب گردیده و حتی المقدور از روشهای غیر تهاجمی استفاده می گردد. با روشهای نیمه تهاجمی نظیر لاپاراسکوپی و اندوسکوپی هم می توان اقدام به تشخیص نمود. یکی دیگر از روشهای تعیین جنسیت استفاده از روش اولترا سونوگرافی است. در این روش بدون استفاده از جراحی و تنها با مشاهده اندامهای جنسی در مانیتور دستگاه نسبت به تشخیص جنسیت و نوع مرحله رسیدگی جنسی اقدام می شود. در این روش توجه به تفاوتهای ظاهری مراحل مختلف رسیدگی جنسی ضروریست. از آنجا که در ماهیان خاویاری برای رسیدن به بلوغ نهایی نیاز به گذران 4 مرحله جنسی بوده که این مراحل هر کدام دارای مشخصاتی می باشد لذا با تمیز دادن آن دو از یکدیگر می توان با مشاهده آنها نسبت به تشخیص جنسیت اقدام نمود. طولانی ترین مدت رسیدگی جنسی در ماهیان خاویاری مرحله 2 و زمان گذران از مرحله 2 به 3 جنسی می باشد که گاها در جنس فیل ماهی بسته به محیط زندگی تا 8-7 سال بطول می انجامد.
نحوه نگهداری ماهی خاویار
• دمای مناسب آب برای پرورش ماهی خاویار 15 تا 27 درجه سانتیگراد می باشد، بدیهی است كه در دمای زیر 6 درجه سانتیگراد تغذیه متوقف و رشد کند می شود و بهترین دمای رشد برای این گونه 21-19 درجه سانتیگراد می باشد. • میزان شوری مناسب آب برای پرورش بین 10-4 گرم در لیتر آب است لیكن در شوری های حدود 18 گرم نیز پرورش انجام شده است. • میزان اكسیژن محلول مناسب 8-6 میلی گرم در لیتر آب، دی اكسید كربن به میزان كمتر از 10 میلیگرم در لیتر آب استخر و PH آب بین 7 تا 5/8 می باشد. • وجود آب به میزان 30-50 لیتر در ثانیه، در پرورش متراكم جهت تولید 10-5 تن ماهی در سال كافی می باشد.
میزان صادرات ماهی خاویار
در ایران کرانههای غربی دریای خزر به ویژه سواحل بندر انزلی (از غازیان تا کپورچال) مهمترین محل صید ماهیان خاویاری است که به تنهایی نیمی از خاویار ایران در آنجا استحصال میشود. در حال حاضر، بیش از ۹۰ مزرعه پرورش ماهیان خاویاری در کشور وجود دارد که حدود ۵۰درصد آنها در استانهای مازندران، گیلان(شهرستان تالش با تولید سالانه دوهزار و ۵۰۰ کیلوگرم خاویار پرورشی رتبه نخست تولید خاویار در گیلان را دارد) و گلستان قرار دارند و مابقی نیز در بقیه استانها مانند هرمزگان، فارس، قم، خوزستان و … پراکنده شدهاند. دریای خزر ۹۳ درصد از ذخایر ماهیان خاویاری جهان در دریای خزر موجود است و مدیریت حفظ و تکثیر و رهاسازی ماهیان خاویاری دریای خزر نیز با ایران است. ایران سالانه در حدود ۲۰ تا ۲۲ میلیون بچه ماهی خاویاری از گونه قره برون را در دریا رها میسازد. علاوه بر اینها ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندههای خاویار در جهان است. امروزه چندین کارخانه خاویار و مزرعه تولید انواع خاویار در کشور راه اندازی شده است که باعث افزایش تولیدو صادرات خاویار می شود.
فروشنده انواع خاویار صد گرمی
از انجا که خاویار ماده غذایی لوکسی است در بسته بندیهای کوچک مانند 50 و 100 گرمی در فروشگاه خاویار بصورت حضوری و غیر حضوری عرضه میشود.
دیدگاه شما با موفقیت ثبت شد.